Melkveehouder Rudie Freriks is actief betrokken bij het gebiedsproces Boetelerveld. Voor de landbouw ligt daar een pittige opgave betreffende het Natura 2000-gebied Boetelerveld. Vanuit zijn betrokkenheid bij dit gebiedsproces stelt Rudie de volgende vraag: Wat is evenwichtsbemesting en is er een relatie met ammoniakemissie?
 
Antwoord
Met evenwichtsbemesting krijgt een gewas op jaarbasis net zoveel meststof toegediend als het onttrekt. Daardoor vinden minder verliezen plaats van meststoffen als fosfaat en stikstof. Stikstof kan vervluchtigen als ammoniak. Door afbraak van organische stof levert de bodem in meer of mindere mate stikstof en dat komt ten goede aan gewasgroei. Alles wat daarbij nog in de vorm van bemesting wordt gegeven is onderhevig aan verliezen naar bodem of lucht. Deze verliezen zijn afhankelijk van het soort meststof, het tijdstip van aanwenden, de verdeling van meststoffen, de gewasbehoefte en het bodemtype. Zelfs bij zorgvuldig uitgevoerde bemesting is evenwichtsbemesting voor stikstof niet haalbaar en bedraagt het verlies tenminste 15%. Daarentegen kunnen veehouders wel de efficiëntie vergroten. Voor fosfaat is evenwichtsbemesting wel haalbaar, maar nemen de kosten toe en vermindert het arbeidsinkomen.
 
Verlagen overschot
Het stikstofoverschot is het effectiefst te verlagen door maatregelen te nemen die de N-benutting van de bodem vergroten. Een 5% hogere N-benutting van de bodem geeft 1,7 kg verlaging van het N-overschot per ton melk. Het fosfaatoverschot is het effectiefst te verlagen door maatregelen te nemen die de fosfaatbenutting van het bedrijf vergroten. Een 5 % hogere fosfaatbenutting op het bedrijf geeft 0,26 kg verlaging van het fosfaatoverschot per ton melk.
 
Mineralengebruik
Om inzicht te krijgen in de efficiëntie van het mineralengebruik kunnen melkveehouders een mineralenbalans opstellen. Een mineralenbalans en de benuttingscijfers geven de milieuprestatie weer en de uitkomsten houden ook duidelijk verband met het economische bedrijfsresultaat. Met gunstige technische resultaten is financieel voordeel haalbaar. Een mineralenbalans kan worden vertaald in milieuprestaties op het gebied van water, bodem en lucht. De ExcretieWijzer en de KringloopWijzer zijn hiervoor te gebruiken. Deze zijn hier te vinden.
 
Melkveehouders kunnen het gebruik van meststoffen optimaliseren door een bemestingsplan op te stellen. Hierin wordt rekening gehouden met het stikstofleverend vermogen van de bodem, het tijdstip in het groeiseizoen en de bestemming van een snede gras.
 
Ook op het gebied van graslandvernieuwing, vruchtwisseling en het telen van een vanggewas is nog winst te boeken. Vooral het telen van een geslaagd vanggewas wordt door een relatief late oogst van snijmaïs lastig gevonden. Vermindering van tenminste 10% stikstof- en 20% fosfaatemissie richting grond- en oppervlaktewater moet haalbaar zijn zonder dat dit het economisch bedrijfsresultaat schaadt. De kosten lijken daarmee zelfs te verlagen. Peilgestuurde drainage vraagt om een aanzienlijke investering (schatting € 2.500,-/ ha), maar blijkt op relatief natte gronden effectief om stikstofverliezen richting het oppervlaktewater te beperken.
 
Vervolg
De Proeftuin is inmiddels aan het kijken naar aanvullende vraagstukken die hier mee samenhangen. Het betreft dan de relatie tussen landbouw en het aangrenzende natuurgebied; op welke wijze kan het landbouwkundige gebruik ingevuld blijven zonder dat er landbouwmineralen uitstromen naar het natuurgebied. Een aanvullende voorwaarde bij evenwichtsbemesting.
 
 
Versie: januari 2014