Bijna honderd vleesveehouders, dierenartsen, studenten en andere geïnteresseerden kwamen zaterdag 31 oktober 2015 bijeen voor de kennisdag over natuurlijke geboorten. Naast het opdoen van nieuwe kennis was er veel ruimte om met elkaar van gedachten te wisselen. Bijvoorbeeld over de noodzaak van de omslag. “Er gaat een andere wind waaien. We kunnen een windscherm opzetten om ons achter te verschuilen. Of we plaatsen windmolens en bewegen mee. Dan krijgen we als sector ook de tijd om een omslag naar meer natuurlijke geboorten te maken”, vatte een van de veehouders treffend samen.
 
De kennisdag, een initiatief van de projectpartners van Bewust Natuurlijk Luxe en Universiteit Utrecht, was bedoeld om vleesveehouders meer handvatten te bieden voor het toewerken naar meer natuurlijke geboorten. Verschillende deskundigen namen de deelnemers mee in de keuzemomenten tijdens fokkerij, dracht en geboorteproces. Inleider Geart Benedictus trapte de dag af door de problematiek in een grotere context te plaatsen. “De maatschappij kijkt op een andere manier naar dieren dan vroeger”, legt Benedictus uit. “De positie van dieren is steeds menselijker geworden. De agrarische sector, die het houden van dieren zakelijker benadert,
kan daardoor op minder begrip rekenen. Dat zie je ook terug in ons politieke systeem. Er is een nieuwe lichting
stemmers.” De aanwezigen in de zaal onderschreven dit inzicht. “Dit iets wat we moeten erkennen en herkennen.”
 
Sleutel 1: Fokkerijkeuzes
Gerben de Jong van CRV bood de deelnemers meer inzicht in de fokwaarden voor bekkenmaten en het gebruik ervan. De basis voor de fokwaarden ligt in het meten van de bekkenmaten “Steeds meer bedrijven meten hun vrouwelijke dieren en daarmee krijgen we nauwkeurigere fokwaarden van de bekkenmaten”, vertelt De Jong. Uit deze gegevens blijkt dat de gemiddelde bekkenhoogte bij Verbeterd Roodbont met 18,6 cm en Belgisch Witblauw met 18,1 cm lager ligt dan gewenst. “De kans op natuurlijke geboorten neemt bij een bekkenhoogte van boven de 20,5 cm toe.” Door bij het fokken te selecteren op gunstige fokwaarden voor bekkenmaten bij vader en moeder (>0), kunnen veehouders sturen op grotere bekkenmaten bij kalveren. In zijn presentatie toonde De Jong twee lijsten met fokwaarden van KI-stieren, waarvoor veel belangstelling was vanuit de zaal. “Ik zie nu stieren staan die we hebben gebruikt voor de fokkerij met fokwaarde -1,15. Dan gaan we dus achteruit in plaats van vooruit. Het is heel belangrijk dat deze lijsten worden verspreid in de sector.”

Bewust Natuurlijk Luxe pakt de publicatie van deze lijsten in de komende tijd actief op, evenals het onderzoek naar het benutten van de eigen bekkenmaten van KI-stieren. Verder werd toegezegd dat het ontwikkelde Bedrijfsoverzicht Bekkenmaten, met de fokwaarden van de gemeten vrouwelijke dieren, nog voor de kerst verstuurd wordt naar alle bedrijven waar al metingen zijn verricht.
 
Vind hier de presentatie van Gerben de Jong.
Vind hier de fokwaarden van de KI-stieren VRB en BWB.
 
Film bekkenmaten meten
Het meten van de bekkenmaten van de dieren is relatief eenvoudig. Om te laten zien hoe het meten precies in z’n werk gaat, werd tijdens de dag een korte film getoond. In deze film neemt bekkenmatenmeter Iris Kolkman de kijker stap voor stap mee tijdens een meting. Veehouders kunnen zich aanmelden bij Bewust Natuurlijk Luxe om de bekkenmaten van hun dieren te laten meten. 

Bekijk de film hier.
 
Sleutel 2: Managementkeuzes
Na de goedverzorgde lunch, waarbij een echte vleesveeburger van Heijdra Vleesvee niet mocht ontbreken, namen vier ervaren fokkers plaats voor de zaal. Tim Bottu, Jan Tupker, Bert van Abeelen en Jaap van Beukelen deelden hun ervaringen met natuurlijke geboorten. “Fokken betekent niet vermeerderen, fokken betekent keuzes maken”, geeft Bert van Abeelen aan. “We moeten ervan af dat we automatisch de dierenarts bellen. Ik voel altijd eerst zelf welke ruimte er is, dan maak ik de keuze voor wel of geen natuurlijke geboorte.” Ook de andere fokkers maken bewuste keuzes tijdens het geboorteproces. De invloed in het voortraject is minder. “Door schraal te voeren is het gewicht van moeder en kalf wel te sturen, maar hieraan zit een grens”, legt Jan Tupker uit. Voor de omslag naar meer natuurlijke geboorten hebben de fokkers elk hun eigen tips, al blijft het meten van bekkenmaten de basis. “Hoe meer bedrijven meten, hoe meer gegevens, hoe betrouwbaarder de gegevens en hoe gerichter je als veehouder keuzes kunt maken”, vat Tim Bottu samen.
 
Sleutel 3: Beslismoment keizersnede of natuurlijke geboorte
Hoe maak je dan op het moment suprême een keuze voor wel of geen natuurlijke geboorte? Herman Jonker van Universiteit Utrecht stond hier uitgebreid bij stil. “Het beoordelen of een natuurlijke geboorte verantwoord is, vraagt van de veehouder om te voelen of het kalf door het bekken past. Dit kan met een korte trekpoging van maximaal 100 kg”, legt Jonker uit. “Uit onderzoek blijkt dat dit niet belastend is voor het kalf.” Daarbij is het advies om een systeem te kiezen met het gelijktijdig trekken van beide pootjes. “Dan laat het kalf zich in de volle breedte zien. Bij poot voor poot zijn de maten net iets anders, en zou je als veehouder een verkeerde keuze kunnen maken.” Daarbij behandelde Jonker de handelingen bij verschillende liggingen van het kalf. Een terugkomende tip: “zorg altijd voor een ervaren hulp.”
 
Vind hier de presentatie van Herman Jonker.
Vind hier de beslisboom voor het keuzemoment keizersnede of natuurlijke geboorte.
 
Kennis verspreiden
De kennisdag werd goed ontvangen door de aanwezigen. In de afsluiting konden zij hun nabranders kwijt. “Het is jammer dat een deel van de houders deze kennisdag links hebben laten liggen. Het is van groot belang om de kennis van vandaag zo snel mogelijk te verspreiden in de sector”, was het geluid uit de zaal. Met als slotconclusie dat iedereen een rol heeft om te zorgen dat de sector windmolens gaat bouwen in plaats van windschermen. Hierbij kreeg het project de opdracht mee om zo snel mogelijk het financiële rendement van natuurlijke geboorten in beeld te brengen “omdat de winst toch de beste stimulans is voor de meeste fokkers.”